Eric van Breemen
Eric van Breemen is een van de minder bekende Nederlandse namen die we kunnen associëren met de ontwikkeling van de racefiets. Hij was opgeleid aan de kunstacademie, maar ook verdienstelijk semi-prof in het wielrennen. Groter dan zijn bijdrage in het zadel was de ontwikkeling van een nieuw soort wielen in de jaren 1980. Enkele jaren daarvoor waren de dichte wielen al geïntroduceerd, maar die hebben het belangrijke nadeel windgevoelig te zijn.
Van Breemen combineerde zijn kennis van materialen en vormen en zijn ervaring op de fiets tot een revolutionair nieuw wiel en naaf. Hij loste het probleem met de windgevoeligheid van de geheel dichte wielen op door spaken toe te passen. Breder toepasbaar was de ontwikkeling van Heitsa, een polyester waarmee verschillende materialen te verbinden zijn, zoals een aluminium naaf aan de rest van een boron-keramisch-carbon wiel. Zelf reed Van Breemen in 1982 in het geheim al rond met zijn ontwerp. Op het wiel werd in 1992 in Europa en de VS patent verleend.
In de jaren daarvoor was het wiel lange tijd verboden. Zo had Jelle Nijdam het willen gebruiken in de Ronde van Nederland van 1988, maar werd dat verboden door de UCI. Het wiel is enige tijd wel toegelaten bij wegwedstrijden, zo zou een van rijders uit de ploeg van Jan Raas de Waalse Pijl van 1989 met zestienspaakswielen van Van Breemen rijden. Helaas, in het regenachtige weer vertrouwde hij de remkracht niet en stapte dus alsnog over op traditionele wielen. Het plan bestond ook de baanploeg van de olympische spelen van Seoul op de innovatie te laten rondrijden, maar op de foto’s zagen wij alleen traditionele wielen, hoewel die dan weer welk vaak onder onconventionele framevormen waren gemonteerd. In 1991 werden alle technologische ontwikkelingen waaronder dit soort wielen door de UCI toegelaten, maar tegenwoordig alleen nog op de baan en bij tijdritten.
Het 3-spaakswiel werd een succes. Het succes was voor Van Breemen zelf minder groot. Zijn idee werd opgepikt door de grote fabrikanten. Colnago en Ferrari ontwikkelden samen een soortgelijk wiel. Ondanks het patent kreeg hij daar geen cent voor. Teleurgesteld richtte hij zich weer op het maken van kunst (zonder directe toepassing).
Voor dit artikel is onder andere gebruik gemaakt van:
Teleurgesteld kneedt de wielenbouwer zijn kunstbrons – Volkskrant 22 juli 1995
Wheel hub and wheel for a bicycle – patent
Baanploeg probeert revolutionaire fiets – Nieuwsblad van het Noorden 29 juni 1988
“Alles gaat draaien om wiel met drie spaken” – De Telegraaf 15 juni 1988
Jelle Nijdam na zege in tijdrit weer in oranje trui – Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland 20 augustus 1988
Rust roest niet – de Telegraaf 13 april 1989
Nijdam voor zware taak – de Telegraaf 18 september 1990