Serier (Peter Serier)
Peter Serier maakte in de jaren ’70 frames voor Presto, waar hij het vak leerde van Jan Legrand. Hij bouwde ook een jaar frames voor Peka, dat was in 1980 toen hij ook nog bouwde voor Presto. Hierna ging hij frames bouwen onder eigen naam (Serier). Serier was echter meer framebouwer dan zakenman waardoor het eigen merk nooit echt van de grond kwam.
Serier gebruikte voor zijn frames ouderwetse stalen lugs in plaats van de toen al vrij gangbare microfusion lugs (microfusion lugs zijn gegoten en hebben een erg nauwe passing waardoor de stijfheid van het frame sterk verbetert). Voordeel van ‘plaatstalen’ lugs is echter dat de hoeken nog aan te passen zijn. Iets wat je met microfusion lugs niet lukt. Serier’s frames staan bekend om hun superieure afwerking, iets wat ons niet verbaast gezien zijn fijnmechanische achtergrond.
Met de komst van Giant naar Europa midden jaren ’80 heeft Serier daar kennis en kunde ingebracht en een grote rol gespeeld bij de ontwikkeling van de teamfietsen.
Amerikaanse Giant advertentie met Peter Serier uit 1989
Giant Tijdritfiets van de hand van Serier (met dank aan ricuno - Flickr.com)
Tot 2010 had Peter nog een website in de lucht (gelukkig gaat er op internet zelden iets verloren, zo ook www.seriano.nl niet) van het atelier waar hij geen fietsen, maar vooral meubels maakte, op de een of andere manier wel vaak geïnspireerd op fietsen. Hier ontwikkelde hij ook de Stier.
De Stier
This page is also available in English
Voor dit artikel werd onder andere gebruik gemaakt van:
ik heb nog enkele originele laktransfers van peter serier
Tel 036-5312110 rwijaard@chello.nl
Beste lezers,
De afgebeelde fiets heb ik nog gereden. Hij was toen in de originele kleur rood. Op de foto is hij onder regie van Peter overgespoten en gestickerd naar het Peleton Superlite kleuren van Giant.
Destijds bestierde ik het after-sales van Giant Europe en kwam zodanig in contact met Peter Serier. Hij was geronseld door Jan Derksen Jr. die toen als Product Manager voor Giant-Europe werkte. Peter was toen merendeels in Giant Taiwan en bouwde frames voor het Amateur team van Giant in de annex van Giant aan de Platinastraat te Lelystad.
Peter is een bijzonder mens en met ontegenzeggelijk veel passie en kennis over ons vak. Ik was begin twintig en gefascineerd door wielen vanwege de onmetelijke kracht die losse metalen stangetjes tot een sterk wiel konden maken. Hiervoor was een zekere Henk ten Veen de goeroe die daar kijk op had. De andere facinatie was het solderen van frames. Die akkelijk dunne buizen aan elkaar solderen tot een krachtig frame, prachtig. Als de werkzaamheden het toelieten was ik even buurten in de annex van Peter. Kan me nog goed herinneren dat ik mijn hand bar BQ-de op een net gesoldeerde buis. Peter werd bestookt met vele vragen en altijd kwam er meer informatie dan mijn hoofd kon verwerken.
Later ben ook ik naar Taiwan vertrokken en daar vele anekdotes gehoord over Peter. We kunnen beginnen bij zijn bijnaam; Lao Peter. Dit betekend zoveel als; oude Peter. Nu moet je weten dat elke Taiwanees bekend is met Lao Tze, de oude leraar. Een mythisch figuur en zo beschouwden ze Lao Peter ook. de oude meester in framebouw. Hij werd vaak gesignaleerd met Peter’s zwaard in de frame fabriek. Dat zwaard was een frame lineaal waarmee snel de frames op rechtheid gecontroleerd werd door Peter. Ook vermaard omdat bij een tegenvallende meting er ander gereedschap kon rondvliegen….Een gat in een gipswand met de afdruk van een ring/ steeksleutel is nog op mijn netvlies te toveren. Er waren tot eind van de afgelopen eeuw werkinstructies waarbij de framelineaal omschreven was als Peter’s Zwaard.
Zijn framebouw vond hijzelf niet heel bijzonder. Wanneer ik in bewondering zei dat hij toch wel trots moest zijn op zijn werk, was zijn reactie dat er nog nooit een perfect frame uit zijn handen was gekomen…. Hij had net een frame laten zien waar hij een hartje had gevijld onder het trapashuls voor zijn geliefde Jose. Of zijn gevijlde derailleur kabelgeleiders ook weer in de trapashuls. Dat was lichter dan zo’n plastic opschroef kabelgeleider.
Peter is zeer gepassioneerd en dat is prettig en ongemakkelijk tegelijkertijd. Een herinnering die er ook is dat Peter door mijn afdeling wandelde richting de framebouw en begon te schelden op een zadel dat niet correct gemonteerd zou zijn. Ik zat net met een fietswinkel aan de telefoon en wist dat ik juist de avond ervoor dat exacte zadel nog even recht had gezet. Dus met gepaste stemverheving gereageerd en droop Peter weer af. En juist dat kan ik erom waarderen. Hij zag dat ik al wiel vlechtend met m’n handen en een telefoon tussen schouder en oor klemmende en een zeurende fietswinkel te woord stond. Hij zat dat te bekijken en zat dan hoofdschuddend zich af te vragen waar een normaal mens zoveel geduld vandaan kon halen.
Dit stukje wordt geschreven in mijn winkeltje/ fabriekje waar fietswielen worden gespaakt. Op de grote tafel ligt een Serier frame in de Peleton Superlite kleuren (let op de e in peleton in plaats van peloton). Het heeft de tijdconforme staande en liggende achtervork en voorvork open einden met extra gaatje. Misschien is dat frame wel het mijn Bar BQ hand? Hoe dan ook, een uiterst sentimenteel frame van Serier met 653 Reynolds buisjes. De lugs zijn fraai zonder teveel opsmuk waar menig framebouwer wel voor kiest. De bovenste uiteinde van de staande achtervork met Giant-logo en helaas daardoor niet lang genoeg om over de zadelpenlug naar elkaar gebogen te kunnen zijn. Dat zag je veel bij Peter’s frames. En geen Hartje in de trapashuls, dat is alleen mogelijk bij een met liefde gebouwd frame voor Jose.
Voor mijn vertrek naar Taiwan en toen Peter nog bij Giant werkte ben ik eens bij hem op bezoek geweest. Vrolikstraat met een i, zoals hij altijd erbij vertelde. Met de trein naar Amsterdam en kwam aan in de Vrolikstraat en realiseerde me dat het huisnummer me ontschoten was. Geloof me dan is de Vrolikstraat ineens heeeel lang! Was er en had niet de behoefte op te geven, dus besloot de hele straat door te lopen en domweg op te letten. De verbazing dat je op een geven moment een hoge flens Campagnolo naaf aan een deur ziet zitten die fungeert als deurknop, onbeschrijfelijk! Het duurde echt een aantal seconden en toen de deurbel gedrukt. Peter laat me binnen en de jas wordt aan een halve Cinelli stuurbocht opgehangen. Binnen wordt koffie gedronken die op een San Yi tafel wordt neer gezet. Wat een San Yi tafel is? In Taiwan zit op fiets afstand van de fabriek een kleine berg waar elk huishouden zich wijdt aan het bewerken van boomwortels. Een toentertijd chaotische weg steil omhoog waar overbelaste vrachtauto’s zich omhoog kreunde over gaten omringd met restanten asfalt. Naar beneden reden die vrachtauto’s met nog meer afgunst voor de dood. Die afgunst goldt met name voor de andere weggebruikers.
In ieder geval was dit San Yi en daar had Peter de schoonheid van zo’n bewerkte boomwortel ook gezien en in een fietsdoos verstopt die richting Europa ging. Met prachtig gepolijste aluminium poten eronder was het een prachtige tafel geworden. In mijn wielfabriekje is een rariteiten kabinet met daarin een Boedha die ik van Peter heb gekregen en waarvan onthouden is dat deze ook uit San Yi afkomstig is.
Tijdens de koffie heeft hij verteld dat hij ook in Amerika heeft geresideerd vanwege een studiebeurs die hij had bemachtigd met zijn zwemtalent. Ook vanuit Taiwan is bevestigd dat hij als een speedboat kan zwemmen. Bovendien heb ik de stripboeken gelezen die er over deze periode van Peter zijn geschreven. Als het goed gespeld is Jedan Toetanhatanewa zou die geschreven hebben. De herinnering verteld over twee verschillende versies.
Ook legendarisch was zijn “brommer”. Heel aandoenlijk hoe hij z’n instap Harley noemde. Een prachtig ploffende “brommer” die mij regelmatig in de benen bracht om even naar te luisteren. Peter is ooit het asfalt van dichtbij gaan bekijken en had wat schade. Hij kon zich bij het vertellen weer opwinden over de Harley specialist die met metrisch gereedschap probeerde zijn brommer te repareren. Wat een onkunde!
Uiteindelijk is Peter na het Giant avontuur niet echt meer actief geworden in de Fiets industrie. Ergens zo rond de eeuw wisseling liep we elkaar per ongeluk tegen het lijf in het fameuze San I hotel in Tachia, Taiwan. Een hotelletje met erachter de vismarkt. Beeldt je de heerlijke geuren van een vismarkt in de tropen voor die je neus strelen als je ontwaakt. Het interieur had dezelfde statuur en het ontbijt even indrukwekkend. Kortom een toeristen droom….. Hij was samen met Harm Oosting een makkelijk af te stellen balhoofdstel aan het aanbevelen bij een Taiwanees bedrijf. De volgende ochtend lag er een briefje aan Mister TCR onder de hoteldeur. Dat is een verhaal apart en gaat in zoverre over Peter dat deze titel MR TCR niet mogelijk zou zijn geweest zonder dat ik Peter zou hebben leren kennen. Dat is ook altijd zijn adiago geweest dat je je leermeester moet eren. Dus Peter; bedankt!
Er komt ook een onweerstaanbare drang om te schrijven dat de roemruchte Giant Cadex composiet frames uit de 90-erre jaren de handtekening van Peter dragen.
Het ambitieuze Giant (moet wel met zo’n naam!) was er vroeg bij om composite (carbon is niet de juiste term…) Dat gebeurde toen Peter zijn zwaard zwaaide in Tachia Taiwan. Elke aluminium lug had een eigenzinnige vormgeving die zelfs vandaag nog trending zou zijn. En de trapashuls was geanodiseerd om corrosie tegen te gaan. Alle andere lugs werden gepolijst en de patten waren RVS. En zoals geschreven prachtig vormgeven.
Peter verhaalde over de doorgehaalde nachten om de frames recht uit de oven te krijgen. Eindeloos uitliteren van de framemaltafels om rechte frames te produceren. Na het bakken in de oven kon je de frames niet meer richten. Het gat in de muur waar eerder over is geschreven was inderdaad middenin de Composiet frame fabriek.
Die periode werd de frame en composite fabriek door Eddy Liao aangestuurd. Peter heeft nog bij Eddy in gewoond. Eddy had blijkbaar ook de gave om met Peter om te kunnen gaan. Ook mocht ik geruime tijd met Eddy werken en buiten dat hij mij makkelijk vond, heeft hij altijd met veel respect over de oude leermeester Lao Peter verhaalt. Beide hebben zich kunnen vinden in dezelfde passie voor het vak. Voor een Taiwanees was Eddy vol met expressie.
Ooit in 1994 is er een artikel geschreven waar ik een lans breek voor de vormgeving van Cadex/ Peter lugs. Het artikel ligt ook in mijn rariteiten kabinet en staat in het fabrieksblad dat letterlijk vertaald -Giant mensen- heet.
Grappig om te vertellen dat Jan Derksen ooit in Taiwan werd verrast met een verzoek om een revolutionaire fiets te gaan rijden die helemaal in zilverpapier was ingepakt. Dat was een vroege Cadex en er moest vermeden worden dat iemand lucht zou krijgen van deze baanbrekende fiets en was daarom in zilverpapier verpakt.
Overigens zijn er ooit twee keer een Cadex 55cm terug gestuurd van een gerenommeerde racespecialist die vermelde dat de frames krom waren. Die werden door mij gecontroleerd in Peter’s framemal in de annex en als uitstekend bestempeld. De Race specialist was heftig aangebrand wanneer ik dit melde en verklaarde mij voor incompetent.
Ten slotte was er een aantal jaren terug een beurs in Nederland vermoedelijk 2013 en werden Peter Serier met Jan Derksen samen gespot om als juryleden op te treden voor een handgebouwde frame competitie.
Peter heeft nog een compliment gegeven voor de elegantie van mijn elektrische fietsen.
Kijk weer naar het frame en ga daar heerlijk mijn ogen mee verwennen en mijn tong met een kopje versgemalen koffieaftreksel. Kippevel!